Kemal Fedâî Coşkuner’i Rahmet İle Anıyoruz…

Kanlı Yıllar, Mahzun Gönüller: Bir 12 Eylül Hesaplaşması
 -Mehmet Karanfil’in Gül Hüznü’nden Taşan Duygular-
 
Dr. Hayati BİCE

Geçen hafta çıkan bir gazete haberi ülkücü hareketin mensupları için çok önemli bir ayrıntıyı içeriyordu. 12 Eylül 1980 darbesi öncesinde binlerce Türk insanının katledilmesine en hafiften bir suçlama ile seyirci kalan “darbe ortamını hazırlamaktan sorumlu çevreler”in kulağına kar suyu kaçıracak haber şöyleydi: 12 Eylül Cuntası’ndan hayatta kalan iki isim olan Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya’nın yargılandığı “12 Eylül Darbesi Davası”na bakan Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi aldığı ara kararda Genelkurmay, MİT ve Emniyet’ten bilgi ve belge istenmesine karar verdi. Mahkeme, MİT Müsteşarlığı ve Emniyet İstihbarat Daire Başkanlığı’ndan, 27 Mayıs 1980’de öldürülen eski Bakan Gün Sazak’a yönelik eyleme ilişkin herhangi bir bilgi bulunup bulunmadığının sorulmasına karar verdi. [1]

Bu haberi önce TV’lerde dinleyip ertesi günün gazetelerinde gördüğümde bir anda Gün Sazak’ın şehid edildiği 27 Mayıs 1980 gününe gittim.[2] O gün evimizin bulunduğu Tıp Fakültesi caddesindeki evimizin balkonunda yankılanan Saimekadın-Abidinpaşa sınırındaki Esenler Sokağı’nda otomatik bir silahtan çıkan kurşun sesleri kulağımda çınladı. Daha sonra rahmetli Gün Sazak’ın cenaze töreninde babalarının resmini taşıyan iki oğlu ile eşinin hüzünlü duruşlarını ve hemen yanlarındaki Alparslan Türkeş’in ilk kez o derecede çaresiz bir ifadeyi taşıyan çehresini hatırladım.

Daha sonra 12 Eylül’e giden son bir yılda “ortamın olgunlaşması için sahnelenen kanlı oyun” bu oyunda sağdan/soldan kurban giden 2812 Türk vatandaşı [3], bunlar arasında  “nisyan ile malûl” olan insan hafızasının bile unutamayacağı isimler bir bir gözümün önüne geldi.  Gün Sazak cinayetinin ayrıntılarının talep edildiği mahkemeden aydınlatılması gereken daha pek çok olay hakkında bilgi istenmesinin gereğine olan inancımla bu yazıyı yazma kararına vardım.

Hangi Kirli Eller Tanzim Etti Bu Listeleri?..
Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi’ne ülkücüler adına müdahil olan avukatların milliyetçi/ülkücü oldukları için ölüm listesine alındıkları kesin olan gazeteci/yazar İlhan Egemen Darendelioğlu [4], gazeteci İsmail Gerçeksöz [5] ve şair/yazar Kemal Fedai Coşkuner [6] cinayetlerinin ve özellikle bu isimlerin neden hedef seçildiklerinin araştırılması için soruşturmanın genişletilmesi talebinde bulunmalarını zorunlu görüyorum.

12 Eylül 1980 öncesini yaşamış bir ülkücü olarak bu saydığım isimlerin hedef olarak sıralandığı bir listenin“karanlık mahfiller”de oluşturulduğuna inanıyorum. Her biri 50 yaş üzerinde bazılarının isimlerini Ülkü Ocakları Genel Merkezi yöneticilerinin bile bilmediği bu yazar/gazeteciler “bir sağdan bir soldan”anlayışının tipik bir tezahürü olduğu için özellikle dikkatle araştırılmalıdır. Mahut ““bir sağdan-bir soldan”anlayışı 12 Eylül sonrasında idam cezası verilen gençlerin infazı ile ilgili olarak Kenan Evren cuntasının bir yaklaşımı olarak ünlendi ama, 12 Eylül öncesinin ‘cinayetler kronolojisi’ne bakan herkes, hemen her ‘önemli’ cinayette bu anlayışın kanlı gölgesini fark edecektir.

Her ölüm önemlidir ama, 12 Eylül öncesinde simge bazı akademisyen/siyasetçi/yazar cinayetleri darbeye giden kanlı yolda önemli kilometre taşları olarak tarihe geçti. Ankara’da ismini kimsenin bilmediği halim/selim akademisyenlerin sol taraftan; dede olma çağında bazı yazarların sağ taraftankatledildikleri/katlettirildikleri gerçeği mutlaka sorgulanmalıdır. Aynı dönemde 12 Eylül öncesinin “Aydınlık”gazetesinin oynadığı rol de iyi hatırlanmalıdır. Bugün, aynı çevrelerin “ulusalcılık” oyununa takılanların Millî Kütüphane gibi güvenilir kaynaklardaki Aydınlık arşivinin 12 Eylül öncesi son yıldaki sayılarının sadece ilk sayfalarına bakması yeterlidir.

Mehmet Karanfil’in ‘Gül Hüznü’ 
12 Eylül Darbesi’nden söz açmışken bahsetmeden geçemeyeceğim bir eser var önümde: İzmir ülkücülerinin ve ülkücülerin cezaevindeki tutsaklık günlerinin bir günlüğü şeklinde kaleme alınmış Mehmet Karanfilimzalı bu kitap, “Gül Hüznü” adını taşıyor. İlk baskısı yapıldıktan sonra “Kırılan Güller” adı ile sergilenen bir tiyatro oyununa kaynaklık eden kitabın son baskısını, zaman zaman gözlerim yaşararak okudum. Son sayfasını bitirdikten sonra, darağacında şehadetlerine dair ayrıntıları öğrendiğim, hapishane arkadaşları olan yazara yazdıkları son mektuplarını okuduğum Selçuk Duracık ile Halil Esendağ başta olmak üzere bütün ülkücü şehidlerimiz için birer Fatiha okudum.

Kitabın “Anlamak İstemediler Bizi” arabaşlıklı bölümünde Mehmet Karanfil’in nezarette yanındaki hücreye düşen ‘solcu militan kadın’ için söylediği sözleri, ülkücü hareketin kendisine de sorması gerektiğini düşündüm. Yanındaki hücredeki devrimci kadının, Karanfil’in siyasi görüşünün “ülkücülük” olduğunu öğrendikten sonra sarf ettiği “kara faşist” hakaretini hazmedemeyen Karanfil, üzüntüsünü dile getirirken şöyle yazmış:

“Yanlış bir sistemle kini ideoloji yapanlar, insanlarımızı ne hale getiriyorlardı. Oysa biz konuşabilmeliydik, fikirlerimizi, birbirimize anlatabilmeliydik; birbirimizi dinleyebilmeliydik… Olmadı.
Yan nezaretin kapısı açılmıştı. O bayanı sorguya götürüyorlardı. Cinayetten sorgulanıyordu. Feryadını duyuyordum. Sanki kendi kardeşimdi feryad eden. Ne fark eder ki, böyle olmamalıydı; böyle olmamalıydı…” [7]

Şehîdler ; Ülkücü Şehîdler… Bizim Şehîdler…
Kitapta, ülkücülerin mahkemelerde, cezaevlerinde gördükleri muameleler yanında; yolları İzmir’de kesişmiş ülkücü şehidlerin şehadet hikâyeleri düzenli bir tasnif yapılmadan yeri geldikçe anlatılıyor. Bunlar arasında Bornova Büyük Ülkü Derneği başkanı Vanlı Suat Kürşat’ın, Denizlili Cengiz Şen’in, Konyalı Mustafa Gönül’ün, Elazığlı Nurettin Temiz’in, Turan İbrim’in, Saffet Çelik’in, feth-i kabir yapıldığında bedeninin bozulmadığı anlaşılan Nevzat Karademir’in, Osman Kavcar’ın şehadetlerini anlatan sayfalar, kaç gün hiç aklımdan çıkmadı.

Osman Kavcar’ın şehadeti sonrası toprağa verilmesini takiben üçüncü gün annesine uyanık iken görünerek, sanki hayatta imişçesine, düzenli olarak ziyaret edip teselli vermesine ilişkin satırları boğazıma takılan bir yumrunun eşliğinde tekrar tekrar okudum.[8]

Cezaevleri’ni “Yusufiye” Yapan Ruhun Sırrı
Daha önceki bir yazımda, “Ülkücü Bilincin Şekillenmesinde Şehâdet”in önemine işaret etmiştim.[8]
Mehmet Karanfil’in kitabından hayatlarının son gecesine hazırlanmalarını ve o son geceyi anlatan sayfalarını gönlüm dolarak okuduğum Halil Esendağ’a, Cezaevi’nden tahliye edildikten sonra nikâh davetiyesi gönderen Karanfil’e, cezaevinden 11 Ağustos 1982 tarihinde imzalanıp düğün hediyesi olarak gönderilen kitabın Kuşeyri Risalesi[9] olması beni ne kadar düşündürdü.

Tasavvufun temel eserlerinden birisi olan Kuşeyri Risalesi isimli tarihî kitabın, idama mahkûm bir ülkücünün ölüme hazırlığı için ne kadar işe yarayacağını, bu kitabı okumayanların anlaması mümkün değildir.

“Ölmeden önce ölünüz” hadisinin şerhi olarak kabul edilebilecek bu kitabı, hayatın sadece dünya üzerinde nefes alınıp verilmekle geçecek bir süre olmadığının bilincine ermelerinde ve kitapta çok güzel ifade edilmiş olan ölüme “hoş geldi, sefa geldi” deyip celladı ile helâlleşmeyi unutmayacak kadar soğukkanlılıkla idam sehpasına yürümelerinde Selçuk Duracık ve Halil Esendağ için ne hoş bir azık olduğunu bugün yaşayan ülkücülerden kaç tanesi anlayacaktır acaba?.. Bunun dahi, Rabb-i Rahîm’imin kendilerine bir ikrâmı olduğuna şehadet ederim.

5 Haziran 1983 gününün seher vaktinde, tan yeri ağarmadan kurulan darağacında Hakk’a yürüyen bu iki ülkü şehidi, Selçuk Duracık ve Halil Esendağ için, duam şudur: Rabbim makamlarını âli eyleye…

“Sözüm size, bize, hepimize”
Geçtiğimiz günlerde okuduğum Ahmet Zaimoğlu imzalı ve “Öyle Bir Geçer Zaman ki, Rezaleti” başlıklı bir yazıda [10], dizi sektörünün ülkücüleri eli kanlı birer eşkıya, insan değil birer odun olarak tasvir ettiğinden şikâyet ediliyordu. Yazar, ülkücülerin bu imaj savaşında mutlaka yer alarak, ülkücü hareketin gerçeğini dile getiren eserler kaleme almalarını, filmler-diziler çekmelerini öneriyordu.
“Başka türlü Türk Milleti’ne ve Ülkücülere yapılan saldırılara karşı koymak mümkün olmaz” tesbiti ile biten yazıyı okuyup bu konuda neler yapılabilir diye sancılanan var ise, işte önlerinde işlenerek, senaryolaştırılıp film yapılmağa hazır bir eser: Gül Hüznü.

Bu eseri bize ulaştırarak, tarihî bir görevi yerine getiren Mehmet Karanfil’in, tarihe -ve şehadet şerbetini içen ülküdaşlarımıza- karşı gönül borcunu samimiyetle hissederek yazdığı her satırından anlaşılan ve bir havasına girildi mi bitirilmeden elden kolay kolay bırakılması mümkün olamayacak bu eserin, ülkücü gençliğin başucu kitaplarından birisi olmasını dilerim.

Dikkatle okunmalı ve “ülkücülerin sokakta olması”nın anlamı ve sonuçlarının; o sokaklarda ölümcül yaralar alan, cezaevlerindeki sınavları da başarıyla geçen en yiğit ülkücülerinden birisinin kaleminden anlatıldığı bu eserin, hemen her sayfasında barındırdığı ibret dersleri iyi alınmalıdır.

“Sözüm size, bize, hepimize”
_________________________________________
(*) Dr. Hayati BİCE, ÜLKÜ~YAZ Genel Başkanı.

İletişim: http://hayatibice.net

(Bu yazı ilk olarak 2012 yılında yayınlanmıştır.)

[1] http://haber.stargazete.com/politika/evren-sustu-mahkeme-emniyet-genelkurmay-ve-mite-sordu/haber-706317

[2] Gün Sazak: (26 Mart 1932- 27 Mayıs 1980) Gümrük ve Tekel Bakanı olarak kaçakçılığa karşı verdiği mücadele ile efsaneleşen Sazak, 48 yaşında şehid edildiğinde MHP Genel Başkan yardımcısı idi. S. Ahmed Arvasî’nin Gün Sazak’ın şehadeti üzerine yazdığı yazı için bkz: http://ulkucuyazarlarbirligi.org/?p=2842

Gün Sazak’ı Rahmet İle Anıyoruz…
Gün Sazak: (26 Mart 1932- 27 Mayıs 1980) Gümrük ve Tekel Bakanı olarak kaçakçılığa karşı verdiği mücadele ile efsaneleşen Sazak, 48 yaşında şehid edildiğinde MHP Genel Başkan yardımcısı idi.

[3] Bu sayıyı (2812) kendisinden ödünç aldığım Ş. Adnan Şenel’in “Elma ve Bıçak” romanında işlenen12 Eylül öncesi son bir yıl konulu romanını, o günleri yaşamamış olan genç ülkücülerin mutlaka okumaları gerektiğine inanıyorum. Birkaç gün önce yazarının imzası ile elime ulaştırılan ve kısa sürede okuyup bitirdiğim bu roman, popülist TV dizilerinde eli kanlı katiller olarak tasvir edilen ülkücü gençlerin iç dünyasına da ışık tutmaktadır. Tarihî bir öneme sahip olan kitabının hak ettiği  ilgiyi görmesini dilediğim değerli kardeşim Ş. Adnan Şenel’in “Elma ve Bıçak” adlı kitabını, dağıtım kanallarının engelini aşarak dünyanın her yerinden en kolay edinme yolu, internet üzerinden satın almaktır.http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=635066&sa=125745323

[4] İlhan Egemen Darendelioğlu: ( 1921 – 19 Kasım 1979). 58 yaşında, İstanbul’daki matbaasından çıkarken şehid edildi.
***

ÜLKÜCÜ ŞEHİDİMİZ İLHAN DARENDELİOĞLU

19 KASIM 1979

” Sarı Basın Kartı sahibi gazeteci, yazar, tarih araştırmacısı. Komünizmle mücadelede Türkiye’de öncü olan ve bu yolda çıkardığı dergi ile insanların kızıl tehlikeden uzak durmasını sağlayan, kutlu yolda şehit düşen İlhan Egemen Darendelioğlu, 1921 yılında İçel Tarsus İlçesi’nde doğdu. İlk ve ortaokul eğitimini Tarsus’ta tamamladı. Daha sonra Adana Erkek Lisesine kayıt oldu. Hatay’ın ülke sınırlarına katılmasıyla yakın arkadaşlarıyla birlikte oradaki Türk çocuklarına örnek olmak için Hatay’da eğitimine devam etti. Lise yıllarında Toprak adlı “edebiyat-sanat” dergisini çıkarmaya başladı. Derginin sahipliğini bu dönemde Sâkıp Önal üstlendi. Liseyi bitirdikten sonra eğitimine İstanbul Üniversitesi Türkoloji bölümünde devam etti.1950 yılında askere gitti ve yedek subay olarak görevini tamamladı. Askerlik sonrası İstanbul’da bir süre Türkçe Öğretmenliği yaptı. İstanbul’da bir basımevi kurarak burada “fikir-sanat-ülkü dergisi” olarak Toprak’ı çıkarmaya başladı. Bu dönemde derginin sahipliğini Mahmut Ünal ve kendisi üstlendi. Dergiye gelen yazı ve şiir seçmelerini İlhan Darendelioğlu yapmakta idi. Daha sonraki yıllar bu görevi Nureddin Pakyürek üstlendi. Eylül 1962’de kurulan Türkçüler Derneği’nin ilk toplantısına kurucu üyeler dışında Mustafa Kafalı, Altan Deliorman ile derneğe üye kabul edildi. Türkiye’de komünist faaliyetlerin artması üzerine İzmir’de Türkiye Komünizmle Mücadele Derneği kuruldu. Derneğin ilk olarak başkanlığını Nejat Halil Pala yapmakta idi. Komünizm tehlikesini gören Darendelioğlu, bu derneğe üye oldu ve 1965 yılında derneğin genel başkanı seçildi. Derneğin 78 şubesini gezerek “Türkiye’de ve Türk basınında komünizm faaliyetleri” hakkında konferanslar verdi. Milletvekili ve gazeteci sıfatı ile yurt dışında konferanslara davet edildi. Çin, Almanya, Libya’da konferanslar verdi.1969 seçimlerinde Adalet Partisinden İstanbul Milletvekili seçildi. Parti içindeki sorunlardan dolayı arkadaşlarıyla birlikte Demokratik Partiyi kurdu. Bu partinin kapanmasından sonra Milliyetçi Hareket Partisine katıldı. Milliyetçi Hareket Partisi İstanbul İl Teşkilatında görev alarak siyasi hayatını sürdürdü. Değişik gazete ve dergilerde yazar olarak görev ifa eden Darendelioğlu Bizim Anadolu gazetesi başyazarlığında bulundu. 19 Kasım 1979 tarihinde yayınlamakta olduğu Toprak Dergisi’nden çıkıp arabasına binerken birden fazla kişi tarafından tarafından düzenlen suikastta çapraz ateş sonucu şehit edildi. “

***
Darendelioğlu hakkında Ahmet B. Karabacak tarafından yazılmış olan çok anlamlı bir yazı için bkz: http://www.ulkucukadro.com/ilhan-egemen-darendelioglu/

[5] İsmail Gerçeksöz: (1925 – 4 Nisan 1980) 55 yaşında İstanbul’da şehid edildiğinde artık ülkücü medyanın amiral gemisi olmayan Ortadoğu gazetesinin başyazarı idi. O dönemde ülkücü medyanın en önemli yayın organı başyazarlığını Enver Altaylı’nın yaptığı ve kadrosunda S. Ahmed Arvasî, Taha Akyol gibi önemli isimleri barındıran Hergün gazetesi idi.
İsmail Gerçeksöz hakkında duygulu bir yazı için bkz: http://blog.milliyet.com.tr/bir-sair-iki-siir–2—ismail-gerceksoz/Blog/?BlogNo=273244

[6] Kemal Fedai Coşkuner: ( 1927-03 Aralık 1979). 52 yaşında, Fedai dergisinin sahibi olarak, tam 33 yıl önce İzmir’de uğradığı silahlı saldırıda şehid edildi. Yakın bir ülküdaşının kaleminden, şehadetinden sonra yazılan bir yazı için bkz: https://www.ulkuyaz.org.tr/murat-yalcin-kemal-fedai-coskunerin-sehadeti/

KEMAL FEDAİ COŞKUNER
1927 yılında Antalya’nın Akseki ilçesi Mahmutlu köyünde doğdu. 1945 yılında Antalya Aksu Öğretmen Okulu’ndan mezun oldu. Antalya, İzmir ve Muğla’da öğretmenlik yaptı. Emekli olduktan sonra bir süre İzmir Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü’nde bulundu. Hayatı boyunca pek çok dernek ve kuruluşta çalıştı ve yöneticilik yaptı. İlk olarak 1951-1952’de Türkiye Milliyetçiler Derneği’nin Tire Şubesi’nde bulundu. 1961-65 arası İzmir Türk Ocağı Başkanlığı yaptı. 1978 yılında tekrar İzmir Türk Ocağı’nda görev yaptı. Türkiye Siyonizmle Mücadele Derneği’nin kurucusu oldu ve 1969 yılında genel başkanlığına getirildi. Bu dernek daha sonra İzmir Ülkü Ocakları Derneği’ne katıldı.
İzmir Ülkü-Bir Derneği’nin kurucuları ve yöneticileri arasında yer aldı. 1965 seçimlerinde Adalet Partisi Manisa milletvekili adayı oldu. Daha sonra bu partiden istifa ederek Milliyetçi Hareket Partisi’ne katıldı. MHP’den 1973’de Aydın, 1977’de Antalya milletvekili adayı oldu.
Fedai dergisinin sahibiydi. Yazılarını Fedai, Toprak, Serdengeçti, İleri, Anadolu, Türk Yolu, Bizim Anadolu, Hergün, Komünizmle Savaş, Orkun gazete ve dergilerinde yayınladı. 3 Aralık 1979 tarihinde İzmir’in Agora semtinde şehit edildi.
ESERİ:
Vatan’da Gurbet (1970, şiir); Kara Sevda (şiir); Kader Çizgileri; Bu da Benim Köyüm; Mektuplar
AŞKIMIN KADERİ
Gülmeyen bir yurt var, yanar kalbimiz,
Türklüğün orada esası kalmış.
Sarmış etrafını bir kızıl deniz,
Geçmeye Musa’nın asası kalmış…
Hasretinde o yurt her an ziyanın,
Düşmüş çıkmazına nâr-ı deryanın,
Onu kurtarmaya bu kör dünyanın,
Sanma dostum, sanma vefası kalmış…
Ses vermez yüreği yanık ozanın,
Düzeni perişan çalmaz sazının.
Siyahlar giyinmiş Gök-Türk kızının
Bizlere hediye cefası kalmış.
Şarkılarım ağlar, türkülerim de,
Gelseydim cihana o günlerim de…
Bir rüzgarın bile nağmelerinde,
Gurbetin bir garip edası kalmış.
Çehresi hüzünlü sancaklarımın,
Kararmış yıldızı şen yurtlarımın.
Şimdi hayal olan bozkurtlarımın,
O dağlarda aksi sedası kalmış…
Sanmam bu gidişle zaman durulur,
Öksüz vatanların âhı sorulur.
Yaslı gönüllere belki yâr olur,
Bu günlerin ancak ferdası kalmış…
(FEDAİ DERGİSİ-YIL 1 SAYI:12 /TEMMUZ 1964)

[7] Mehmet Karanfil, Gül Hüznü, İzmir, Kasım-2012, s. 198.
İsteme Adresi: Hasret Kitabevi, Hamamönü Sk. No.6/A Tel. (0312) 3117062 ANKARA

[8] İslam tasavvufunda bazı müstesna ruhların ölümlerinden sonra bedenlenerek göründüklerine dair çok sayıda kayıt vardır. Tasavvufî terminolojide “temessül” denilen bu hâlin bazı ülkücü şehidlere verildiğini kanıtlayan bu satırlar, ülkücü şehidlerimizi “pisi pisine öldüler” gibi hoyratça bir söylemle, dilleri ile tâciz eden bazı çok bilmiş “müslüman mücahit”lerin ağzını ebediyete kadar kapatacak önemdedir. Bu vesile ile Allah rızası için mücadele ettiklerine kara toprağa düşen bütün şehidlerimize Rabbimin vâsi rahmetini diler, mahşer gününde geride gözü yaşlı bıraktıkları için şefaatçi olmalarını niyâz ederim.

[9] Nişâburlu Abdülkerim Kuşeyrî’nin 11. yüzyılda yazılmış bu eseri tasavvufî terimlerin şerhi için hazırlanmış ansiklopedik bir eser olmakla beraber konular anlatılırken nakledilen evliya menkıbeleri ile, İslam’ın özü olan tasavvuf anlayışını kavramak isteyenler için bir hazine değerindedir.  Abdülkerim Kuşeyrî, Kuşeyrî Risalesi, Yayına Hazırlayan: Prof. Dr. Süleyman Uludağ, Dergâh Yayınları.

[10]Ahmet Zaimoğlu; “Öyle Bir Geçer Zaman ki, Rezaleti” , 21 Kasım 2012.http://haberiniz.com.tr/yazilar/koseyazisi66366-Oyle_Bir_Gecer_Zaman_ki_Rezaleti.html

***
İLGİLİ OKUMALAR

İlhan Egemen Darendelioğlu: ( 1921 – 19 Kasım 1979) hakkında Ahmet B. Karabacak tarafından yazılan bir yazı için bkz: http://www.ulkucukadro.com/ilhan-egemen-darendelioglu/
***

Kemal Fedai Coşkuner’in Şehadeti’nin 36. Yılı (1927 – 3 Aralık 1979)

Kemal Fedai Coşkuner: ( 1927-03 Aralık 1979). 52 yaşında, Fedai dergisinin sahibi olarak, tam 33 yıl önce İzmir’de uğradığı silahlı saldırıda şehid edildi. Yakın bir ülküdaşının kaleminden, şehadetinden sonra yazılan bir yazı için bkz: 
***