Kenan EROĞLU: Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak

“Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak”

Kitabının Yayınına Katkım Nasıl Oldu?

Kenan EROĞLU

“Türklüğün kelimelerde, mesellerde (atasözleri), masallarda, destanlarda izleri kalmış bir milli mefkûresi vardır ki, bunu bu dağınık enkaz arasında bulup çıkarmak ve bunda mündemiç (saklı) olan kavmi ma-ba’de’t-tarihi (tarih ötesini) keşfetmek en büyük vazifemizdir.” (Ziya Gökalp, “Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak”, Kitapyurdu Karbon Kitaplar, İstanbul, s:27)

Yukarıdaki sözler büyük düşünürümüz Ziya Gökalp’e ait. İlk baskısı 1918 yılında yapılan bu kitabın son baskısında benim de Kenan Eroğlu olarak imzam bulunuyor olması benim için bir onurdur.
…
Bilindiği gibi “Türkçülüğün Esasları” kitabı büyük filozofumuz Ziya Gökalp’in en çok bilinen ve belki de en çok okunan kitabıdır. Hemen her Türk aydını, başta “Türkçülüğün Esasları”, “Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak”, Türk Töresi”, Türk Ahlakı” olmak üzere Gökalp’in pek çok kitabını da okumuştur. Pek çoğumuz da Ziya Gökalp’ı tanır ve severiz. Hatta Ziya Gökalp’in “Ala Geyik” destanını dahi ilkokul’dan beri öğrenmişizdir.
Büyük düşünürümüz, Ziya Gökalp, hem “Meşrutiyet” döneminde, hem “Balkan Savaşı”, “Birinci Dünya Savaşı” sırasında ve hem de Cumhuriyete geçitken sonraki dönemde de yazdığı pek çok eser ve çeşitli dergilerde yayınladığı yazıları ile toplumsal hayatımız konusunda hem izahlar getirmiş ve hem de teklifler ileri sürmüş ve Türk Milliyetçiliğini de sistemleştirmiştir.

Ziya Gökalp ve onun eserlerini Milliyetçi Harekete katıldığımız (1970’li yıllar.) senelerden itibaren okumuş bir insanım. “Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” kitabı da bunlar arasındaydı. Daha sonra “Türk Töresi”, “Türk Ahlakı”, “Yeni Türkiye’nin Hedefleri”, “Çınaraltı Konuşmaları” kitapları da Gökalp’ten okuduğum kitaplar arasındaydı. Son olarak ise bu güne kadar baskısı yapılmayan/yapılamayan 1000 sayfaya yaklaşan “Felsefe Dersleri” kitabını almıştım. Ayrıca yine kitaplığımda bulunan ve Osmanlıca olarak 1923 tarihinde “İstanbul Matbaa-i Amire de basılan “Türk Medeniyeti Tarihi” kitabını da zaman zaman okumuştum. Bu arada, Türk Ocakları mensubu olan Alaaddin Korkmaz tarafından kapsamlı bir şekilde hazırlanan ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından da basımı yapılan “Ziya Gökalp, Aksiyonu, Meşrutiyet ve Cumhuriyet Üzerindeki tesirleri” kitabını da almış okumuştum.

“Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” / Karbon Kitaplar ve Kenan Eroğlu

Şimdi sorulabilir:
“Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” ile Kenan Eroğlu’nun ne ilgisi var?

Anlatayım efendim.
Değerli yazar arkadaşımız Ülkücü Yazarlar Derneği kurucu genel başkanı Dr. Hayati Bice ile olan muhabbetimiz biliniyor olmalı. Bice’nin “basın-yayın dünyası, yayıncılık, yayınevleri, yazarlar” ve “yeni çıkan kitaplar” konusunda ilgili birisi olması hasebiyle, Kitapyurdu yetkilileri ile geçen sene Haziran ayı sonlarında bir görüşmelerinde “Gökalp eserlerinin Osmanlıca aslından günümüz Türkçesine hatalı aktarım sorunları” konusu gündeme gelmiş. Yayınevi ilgilileri kendisinden baskılardaki hataların giderilebilmesi için eserlerin Osmanlıca aslı ile karşılaştırarak son okumasını yapabilecek birisini tavsiye etmesini istemişler. Hayati Bice, Osmanlıca metinleri okuyabildiğimi bildiği için, beni arayıp bu işi yapıp yapamayacağımı sordu. “Yapmaya çalışırım” sözüm üzerine ismim yayınevi yetkililerine iletiliyor.

Bu konudaki görüşmemizden birkaç gün sonra Kitapyurdu’ndan bir yetkili beni aradı ve “Ziya Gökalp kitaplarının Osmanlıca asıllarından günümüz Türkçesine aktarımının son okumaları yapılıp Osmanlıca aslından aktarımdaki yanlış okumaların, kelime-cümle atlamalarını düzeltilmesi gerekiyor. Sizin isminiz tavsiye edildi” dedi. Ben de “İş tam bana göre, elbette yapabilirim” dedim. Böylece Gökalp eserleri ile ilgili maceram başladı.
10 Temmuz 2019 tarihinde düzeltmem istenen kitaplar “Çevirmen ve Redaktörlerimizin Dikkat Etmesi Gereken Yayınevi Tercihlerimiz” konulu bir açıklama ile birlikte geldi. Bu açıklamada “Tekrara kaçan bazı kelimeler, nokta, virgül, tarih ve hesaplamalarda rakam kullanılmaması, şapka ve külah işaretlerinin de Türk Dil Kurumu kaidelerine göre yapılacağı” gibi konulara değiniliyordu.

İlk olarak “Türkçülüğün Esasları” kitabının düzeltme ve son okumalarını yapıp gönderdikten sonra bu kez “Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” kitabını Osmanlıca aslı ile Kitapyurdu Karbon Kitaplar arasında basılmış Mayıs 2018 tarihinde çıkan metin üzerinde çalışmaya başladım.

Yapmaya başladığım son okuma kontrolü için dizüstü bilgisayarımın yeterli olmadığını gördüm. Çünkü 1920’lerde Ziya Gökalp’in kullandığı terkip, deyim ve kelimelerin pek çoğu bu gün kullanılmıyordu. Dolayısı ile karşılıklı kontrol işini yapabilmem için 2-3 ayrı kaynaktan kitaba bakmam ve de ayrıca bazı kelimeler için de kapsamlı bir sözlük kullanmam gerekiyordu. Evde bulunan eski bir masaüstü bilgisayarı da kullanarak Osmanlıca metni o bilgisayardan, düzelteceğim metni de dizüstü bilgisayardan karşılaştırmalı olarak düzeltmeye başladığımda gördüm ki Ziya Gökalp tarafından 1900’lerde kullanılan pek çok kelime bu gün kullanılmıyor. Pek çok özel ismin Osmanlıca yazılışının günümüz alfabesine aktarımı da bende tereddütlere sebep oldu. Peki, ne yapmalıydım? İyi ki Tercüman Gazetesi tarafından “kültür hizmeti” olarak basılan ve Şemsettin Sami tarafından 22 Ocak 1900 yılında tamamlanmış olan “Kamus-ı Türki” (Temel Türkçe Sözlük) kitaplığımın baş köşesinde bekliyordu. Sözlüğü de yanıma açtım, takıldığım kelimelere oradan bakıyordum. Fakat bu kez de 1900 yılında yazımı tamamlanan “Kamus-ı Türki” de günümüzde kullanılan bazı kelimelerin olmaması beni yine sıkıntıya sokuyordu. Bu kez de İstanbul’da faaliyet gösteren “Kubbealtı Cemiyeti” tarafından çıkartılan Türkiye’nin en kapsamlı lügati olarak kabul edilen “Kubbealtı Lügati” sayfasını da bilgisayarda açtım. Bu şekilde bir nevi çeviri olan yaptığım işin tam olup olmadığından yine de emin olamadım.

Peki, başka ne yapabilirim diye düşünürken, “Ülkü-Yaz” (Ülkücü Yazarlar Derneği) arşivinde bulunan Ziya Gökalp’a ait kitapları da bilgisayara indirdim. Ülkü-Yaz’da olmayan Gökalp kitaplarını Kültür Bakanlığı baskılarından da kontrol etmeye başladım. Biraz çetrefilli bir yol imiş gibi görünüyor olsa da, yapılması gereken bir iş ve okunması ve günümüz Türkçesi’ne aktarılmış olan metinin hatasız bir baskısı için son okumaları yapmam gerekiyordu. Bu kez Akçağ Yayınlarından çıkan, Osman Karatay tarafından hazırlanıp 2010 yılında basılan kitabından da karşılaştırmalar için faydalandım.

Serinin ikinci kitabı olarak “Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak” kitabını hem Osmanlıcasından hem Kitapyurdu tarafından daha önce hazırlanan ama kontrolü istenen metinden, hem de bilgisayarda ve elimde olan metinlerden hece hece, kelime kelime karşılaştırarak son okumasını yaptım. Bulduğum hataları, metin üzerinde parantez içinde ve kırmızı renkli yazı ile göstererek bir dosya haline getirdim. 20-25 gün süren “Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” ın son okumasının ardından sıradaki diğer kitapları da (Türk Töresi ve Altın Işık) yine ortalama 20-25 er günlük süreçlerde gözden geçirdim.

İlk bakışta çok zor gibi görünen bir durumla karşı karşıya kalmıştım. Fakat Ziya Gökalp ve onun 1900’lü yıllarda yazdığı kitapların (“Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” kitabı 1918’de, “Türkçülüğün Esasları”, “Türk Töresi” ve “Altın Işık” kitapları 1923 tarihinde ilk baskılarını yapmıştı.) asıllarından okumak bana bütün zorlukları kolaylaştırdı, yorgunluklarımı unutturdu.

Yaptığım bu “son okumalar” sırasında mübalağasız söylüyorum her kitabı 3-4 kez tekrarlayarak, yeniden bakarak, bir önceki satırla ilgisini kurarak ve büyük bir titizlikle, okudum. “Türkçülüğün Esasları”, “Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” ve “Türk Töresi” kitaplarını ilk gençlik yıllarımda zaten okumuştum; bilgilerimi de tazelemiş oldum. Adeta, Gökalp’ı yeniden keşfettim. Bu açıdan da ayrıca mutlu olduğumu belirtmek isterim.

Son okumalarını yaptığım kitapları, yayınevine ilettikten sonra basımı için bir süre beklemem gerekiyordu. Epeyce bir süre geçtikten sonra Kitapyurdu’ndan beklediğim telefon geldi ve son okumalarını yaptığım dört kitabın basımının yapıldığı haberini aldım. Bu sevinçli haberi sizlerle hemen paylaşmak istedim ama ne yazık ki kitaplar elimde yoktu. Kitapların elime geçmesini beklemeliydim. Nihayet 24 Haziran 2020 tarihinde ilk olarak basımı yapılan “Türkçülüğün Esasları” ve “Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” kitapları elime ulaştı. 25 Haziran 2020 tarihinde önce “Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak” kitabının künyesini sosyal medyada kıvançla paylaştım. İkinci olarak basılan kitap olan, “Türkçülüğün Esasları”nı ise ertesi gün paylaştım. Bu paylaşımlarımdan dolayı beğenilerin benden esirgemeyen tüm arkadaşlarıma ayrı ayrı teşekkür ederim. Diğer iki kitap olan “Altın Işık” ve “Türk Töresi” kitapları da elime ulaştığında siz kadirşinas dostlarımla paylaşmayı düşünüyorum.

Yukarıda da belirttim bir defa daha belirtmeme müsaade ediniz.
Türk tefekkür hayatımızın ufkunda bir güneş gibi parlayan ve parlamaya devam edecek olan büyük mütefekkirimiz Ziya Gökalp’in kitaplarını kelime kelime, satır satır okuyarak, üzerinde düşünerek “son okuma”larını yapmış olmam benim için mutlulukların belki de en büyüğüdür. Ziya Gökalp kitaplarının çok uygun fiyatlarla günümüz Türkçesinde yayınına katkıda bulunmaktan dolayı, ayrıca kıvanç duyduğumu belirtmek isterim. Bu açıdan kendimi şanslı sayıyorum.

Kim bilebilirdi ki, vefatından neredeyse 100 sene sonra büyük mütefekkirimiz, Ziya Gökalp’in ölümsüz ismi ile Kenan Eroğlu adı bir kitabın künyesinde bir araya gelecek. Demek ki olacak ve gelecekmiş. Yüce Yaradanımızın takdiri demek ki böyleymiş.

Son olarak bu vesile ile “Kitapyurdu-Karbon Kitaplar” yetkilileri ile bu kutlu işe vesile olan Hayati Bice dostuma çok teşekkür ederim.

“Kitapyurdu-Karbon Kitaplar” sayfasından çok uygun fiyatlarla alınabilecek bu eserleri almalı, okumalı-okutmalıyız; olabildiği kadar çok sayıda Türk gencini bu yaz tatilinde Gökalp ile tanıştırmalı, bizler de bilgilerimizi tazelemeliyiz.